In dit document zijn kernboodschappen geformuleerd in de vorm van een Q&A (Questions & Answers). Deze Q&A geeft antwoord op een aantal veel voorkomende vragen over de VBCN.

1. Introductie

Dit Q&A VBCN document is opgesteld met als doel:

1. Heldere profilering van de VBCN.

2. Eenduidige Externe communicatie.

3. Eenduidige Interne communicatie.

4. Inhoudelijke verantwoording naar de leden.

Voor de toelichting op het UvA onderzoek naar bedrijfscollecties is het Q&A document Q&A VBCN-UvA onderzoek opgesteld.

2. Achtergrond en activiteiten

De VBCN is in 2005 opgericht om de belangen te behartigen van bedrijven en instellingen die naast hun kernactiviteit kunst verzamelen. De VBCN is bedoeld als platform waarbinnen leden informatie en ervaringen kunnen uitwisselen. Daarnaast willen de leden in verenigd verband op nationaal en internationaal niveau een gesprekspartner zijn voor alle spelers in het culturele veld.

De VBCN treedt regelmatig naar buiten met activiteiten bijvoorbeeld:

1. Exposities; Beeldenroute (2007), Ons Soort Mensen (2010), Uit het depot (2017), Out of Office (2018/2019), etc.).

2. Internationaal; Nederlandse Ambassade en Łazienki Museum in Warschau tonen kunst uit Nederlandse bedrijfscollecties (2016).

3. Publicaties; Bedrijfscollecties in Nederland (2009) en Out of Office (2019).

4. Debatten

5. VBCN OPEN, een tweejaarlijkse curatorenprijs voor tentoonstellingsmakers (sinds november 2011)

6. Onderzoek; de VBCN werkt mee aan een grootschalig onderzoek van de UvA naar het effect van bedrijfscollecties op de kunstmarkt. Het onderzoek is medio 2015 gestart en heeft een looptijd van vier jaar.

3. Bedrijfscollecties

Q: Wat doet de VBCN?
A: De VBCN is een onafhankelijk non-profit kennisnetwerk voor Nederlandse bedrijven en (semi)publieke instellingen met een kunstcollectiebeleid. De VBCN stimuleert kunstactiviteiten en een optimaal collectiebeleid binnen bedrijven en (semi)publieke instellingen. De vereniging initieert debat en onderzoek. Zij biedt een platform waar leden expertise uitwisselen en gezamenlijk werken aan de zichtbaarheid en de dynamiek van de collecties. Zo bevordert de VBCN de deskundigheid van de leden en draagt de vereniging bij aan een vitaal kunst- en cultuurklimaat in Nederland.

Q: Waarom verzamelen bedrijven?
A: De redenen waarom een bedrijf kunst verzamelt, zijn talrijk. De collectie heeft bijvoorbeeld als doel om medewerkers in aanraking te brengen met kunst en hun wereld te verrijken. Een bedrijfscollectie kan medewerkers anders naar hun werk laten kijken, de creativiteit in een organisatie bevorderen. Ook brengt de aanwezigheid van kunst een menselijk element in de bedrijfscultuur. Een ander argument voor het verzamelen van kunst door een organisatie, is dat kunst een positief effect heeft op het bedrijfsimago. De kunst(collectie) wordt dan gekoppeld aan de activiteiten, producten of het karakter van het bedrijf. Ook het mecenaat - het actief ondersteunen van kunstenaars en de kunstwereld - is van oudsher een belangrijke motivatie om kunst te verzamelen. Deze ondersteuning noemt men ook wel 'corporate social responsiblity', de sociaal maatschappelijke verantwoordelijkheid waarmee bedrijven een duidelijke responsabiliteit, op zich nemen ten aanzien van cultuur.

Q: In welke mate dragen bedrijfscollecties bij aan het welzijn van medewerkers?
A: Het bevorderen van het welzijn van de werknemer is sowieso een belangrijke motivatie om in kunst te investeren. De impact daarvan is tot op heden vooral op individueel bedrijfsniveau onderzocht. Met het grootschalige UvA-onderzoek naar bedrijfscollecties dat in 2015 is gestart, wordt de impact die kunst heeft op de bedrijfscultuur en bedrijfsidentiteit voor het eerst vanuit het collectief in kaart gebracht.

Q: Kun je een voorbeeld noemen van een bedrijf dat dit aspect specifiek heeft onderzocht?
A: In het lopende UvA-onderzoek wordt dit uitgebreid onderzocht. De uitkomsten van het onderzoek worden in 2019/2020 verwacht.

Q: Waarin verschillen bedrijfscollecties van museumcollecties?
A: Bedrijfscollecties zijn collecties die in aanleg zijn gevormd door bedrijven, maar ook (semi)publieke instellingen als universiteiten en ziekenhuizen. Ze vormen een omvangrijk, kwalitatief hoogwaardig, maar weinig bekend deel van het roerend erfgoed. Dat heeft te maken met het feit dat ze veelal niet of slechts beperkt voor publiek toegankelijk zijn. Meer dan voor musea speelt voor bedrijven de onverwachte confrontatie (namelijk op een plek/moment waarop de kijker het niet verwacht) met kunst een belangrijke rol.

Q: Zijn er zaken die niet mogen/kunnen in een bedrijf?
A: Dit hangt af van de signatuur van de betreffende bedrijfscollectie. Controversiële werken mogen in sommige gevallen bijvoorbeeld niet (denk aan naakten, religieuze en/of te maatschappelijk betrokken thema's; met de context van een locatie of land wordt bijvoorbeeld rekening gehouden). Belangrijkste uitgangspunten: niet inboeten op kwaliteit en met respect voor mens/milieu en maatschappij.

4. Lid zijn of worden van de VBCN

Q: Waarom lid zijn of lid worden van de VBCN?
A: De vereniging is een professioneel netwerk platform waar de leden, conservatoren en kunstadviseurs van bedrijven, instellingen en organisaties, kennis en ervaring uitwisselen. Voor de leden organiseert de VBCN een aantal keer per jaar bijeenkomsten, waarin relevante onderwerpen worden uitgediept. Deskundigen uit het veld worden uitgenodigd hun ervaringen en kennis te delen. De praktijk leert dat conservatoren en kunstadviseurs in bedrijven het waarderen met collega's van bedrijfscollecties te kunnen overleggen over professionele vraagstukken.

Q: Wanneer kan een bedrijf lid worden van de VBCN?
A: Bedrijven met een kunstcollectie (klein of groot) kunnen lid worden, rekening houdend met hieronder beschreven criteria.
Formeel: rechtspersonen die een natuurlijk persoon, met achtergrond in beeldende kunst, aanstellen die ten behoeve van het bedrijf, de instelling of organisatie, een kunstbeleid ontwikkelen en uitvoeren met het doel op een professionele wijze een collectie beeldende kunst voor de lange termijn te bouwen. Kunst vormt daarbij een niet aan de kernactiviteit gerelateerde activiteit binnen het bedrijf, instelling of organisatie.

Toelating van leden geschiedt door het bestuur aan de hand van de volgende criteria:

• Het bedrijf/de organisatie, als eigenaar van de bedrijfscollectie, wordt lid van de VBCN.

• Aan de opbouw van de collectie ligt een duidelijke inhoudelijke visie ten grondslag.

• Deze visie wordt onderschreven door de rvb/directie van de betreffende organisatie.

• De collectie is het eigendom van het lid of van een stichting die direct is gerelateerd aan de organisatie en die geen andere organisaties ondersteunt.

• De organisatie staat voor continuïteit door een consistent beleid ten aanzien van het behoud en beheer van de collectie.

• Kunst vormt een niet aan de kernactiviteit gerelateerde activiteit binnen de organisatie.

• De organisatie ontplooit geen kunst-gerelateerde commerciële activiteiten.

• De organisatie benoemt een vertegenwoordiger van de collectie als contactpersoon voor de VBCN.

• De vertegenwoordiger van de bedrijfscollectie neemt zo mogelijk deel aan de leden vergaderingen.

Q: Hoe kan een bedrijf lid worden van de VBCN?
A: Nadere informatie over de VBCN en het lidmaatschap kan verkregen worden bij het secretariaat van de VBCN: secretariaat@vbcn.nl 

Bij belangstelling voor het lidmaatschap kunt u een inschrijfformulier invullen met gegevens van het bedrijf en van de collectie. Na het invullen/aanbieden van het inschrijfformulier besluit het bestuur van de VBCN binnen 2 weken over toelating van de organisatie bij de VBCN.

Q: Wat kost een lidmaatschap van de VBCN?
A: De kosten voor een lidmaatschap bestaat uit een jaarlijkse contributie van 1.000 euro.

Anne Clement van Vugt namens het VBCN bestuur, mei 2019 (deels gebaseerd op Q&A document - Heidi van Damme)