Meer dan de som der delen.

10 01 2013

Interview met Kummer & Herrman door Edo Dijksterhuis

Meer dan de som der delen.

info

Open en transparant wil de VBCN zijn. Daar hoort een nieuwe huisstijl bij, die duidelijk maakt waar de vereniging en de individuele leden voor staan en wat hun activiteiten zijn. In opdracht van de VBCN  heeft Arthur Herrman van ontwerpbureau Kummer & Herrman de nieuwe huisstijl vormgegeven. Hij vertelt over de samenwerking en totstandkoming.

Verhalenvertellers noemen ze zichzelf, Jeroen Kummer en Arthur Herrman van de Utrechtse ontwerpstudio Kummer & Herrman. En die verhalen kunnen allerlei vormen aannemen, van een postzegelvel ter ere van het 375-jarige bestaan van de Universiteit van Utrecht tot complete campagnes, van tijdschriften en jaarverslagen tot de tentoonstelling 'Weegee: Murder is my business' in het fotomuseum van Antwerpen. En nu de nieuwe huisstijl van de Vereniging Bedrijfscollecties Nederland.

'De grootste uitdaging is om binnen het ontwerpproces het juiste verhaal te vertellen', vindt Arthur Herrman, die namens het duo het woord voert. 'Dat is bij een huisstijl misschien wel moeilijker dan bij een fotoboek. Je moet echt op zoek naar het verhaal van de opdrachtgever. Wat maakt deze organisatie zo bijzonder?'

De VBCN was geen onbekende voor Kummer en Herrman. In 2009 verzorgden zij al het boek 'Bedrijfscollecties in Nederland', dat werd uitgegeven in het kader van het vijfjarige bestaan van de vereniging. Kennis van de organisatie heeft de vormgevers geholpen bij het formuleren van 'het VBCN-verhaal' in een visuele taal. Geen eenvoudige taak, vindt Herrman. 'De VBCN is een groep leden. Die hebben allemaal een kunstcollectie, dat hebben ze gemeen, maar onderlinge verschillen zijn er absoluut. Samen vormen ze de vereniging, die meer is dan de som der delen en dat ook wil uitstralen. Omdat het gaat om bedrijfscollecties moet de huisstijl ook een corporate gevoel hebben. Maar die mag niet ten koste gaan van het kunstaspect.'

Startpunt van het ontwerpproces was het logo. Een harde eis in de briefing was dat het logo meer moest zijn dan alleen de afkorting van de naam. Die naam moest er zowel in het Nederlands als het Engels in voorkomen - 'corporate art collections' voegt immers iets wezenlijks toe aan de term 'bedrijfscollecties' die niet expliciet maakt dat het hier om kunst gaat. 'Maar dan heb je wel een mondvol woorden die je allemaal kwijt moet in één beeldmerk.'

'Het is heel belangrijk om met de uitingen van de VBCN ver weg te blijven van de beeldtaal die de individuele leden hanteren. We hebben daarbij gebruik gemaakt van ons onderzoek naar kleur in relatie tot de bedrijfslogo's dat we al eerder gedaan hadden voor het boekontwerp in 2009. Voor de eerste pagina van de pitch hebben we ze bij elkaar gezet in een wolk. Dat maakte meteen inzichtelijk wat de missie is: het verbinden van vijftig leden. Maar je ziet ook meteen welke kleuren al in gebruik zijn en dus afvallen. Het fluorgroen, dat we eerder gebruikten voor het boek, is in geen van de logo's aanwezig dus dat was al snel onze keuze. Het is een sprekende kleur. Het was niet voor niets ook de dominante kleur in de presentatie die Sabrina Kamstra hield tijdens ARCO 2012 in Madrid. Eigenlijk was fluorgroen al ongemerkt onderdeel van de huisstijl.'

Het zoeken naar de juiste vormtaal nam veel langer in beslag. Het proces begon uiterst intuïtief. Alle vijf de medewerkers van het bureau spuiden hun ideeën, die allemaal tegen het licht werden gehouden. Uiteindelijk bleven er drie ontwerpen over, die werden gepresenteerd in de pitch, waar naast Kummer & Herrman nog twee andere bureau's deelnamen. Dat is niet gebruikelijk, erkent Herrman. 'We kwamen niet met een kant en klaar voorstel. Dat houdt een risico in, want je toont eigenlijk iets wat nog niet af is. Maar we hadden er vertrouwen in dat deze opdrachtgever mee kon gaan in een zo open mogelijke dialoog.'

Het eerste voorstel in de pitch van Kummer & Herrman had veel verschillende lettertypes in zich. Het draaide vooral om een dynamisch woordbeeld. 'Maar het was iets te prettig, te frivool', oordeelt Herrman zelf. 'Het had niet de juiste toon.'

Hij is ook niet tevreden over het tweede voorstel, waarin de uitgeschreven woorden tussen de letters van de afkorting staan en dat verticaal gekanteld doet denken aan een totempaal. 'Te weinig intelligent, een beetje braaf en moeilijk toepasbaar', luidt het zelfkritische oordeel.

Het derde ontwerp straalde wel de juiste kracht, urgentie en stevigheid uit. Hierin zijn de letters VBCN schuin doorgesneden, met de uitgeschreven woorden diagonaal als een sjerp over het logo. 'Maar het heeft ook een tijdelijk karakter. Dit is niet een identiteit die jaren mee moet.'

Geen van de voorstellen uit pitch is het uiteindelijk dan ook geworden. 'Een goed teken', vindt Herrman. 'De inzichten die uit de pitch voortkwamen, brachten ons nog dichter bij de essentie. De pitch was op die manier het sluitstuk van de briefing. Daarna doorloop je het hele proces nog een keer.'

Het definitieve ontwerp ontstond in twee stappen. 'Eerst kwam het idee om de letters te laten overlappen. Het is conceptueel sterk, laat zien dat de VBCN een organisatie is met leden die raakvlakken hebben, een gemeenschappelijk belang. Maar de vorm die we hadden, was te lomp. Er sprak te weinig hedendaagsheid uit, te weinig beeldende kunst. Pas bij de volgende presentatie hadden we het te pakken. Het beeld is veel ijler, stiller, maar zonder zijn monumentaliteit te verliezen. Er zit ook de nodige detaillering en finesse in. Niet onbelangrijk is dat het toepasbaar is in allerlei uitingen: banieren, affiches, briefpapier enzovoort.'

Na het logo volgde de website. Die is qua inhoud niet wezenlijk anders dan de oude, maar is vooral veel toegankelijker. Dat sluit aan bij wat de VBCN in haar communicatieplan en briefing had gezet. De site moet informatie ontsluiten voor zowel het professionele werkveld - van musea en curators tot studenten die een scriptie over bedrijfscollecties schrijven - als de kunst liefhebbende leek die wil weten wat de afzonderlijke collecties aan activiteiten ontplooien. Daarnaast moet het een platform zijn voor leden, die er ervaringen en expertise kunnen uitwisselen, en toekomstige leden. De navigatie is dan ook glashelder, met een ingang naar de vereniging en eentje naar de individuele bedrijfsverzamelingen. Daaronder blokjes informatie over de leden, de partners en de vereniging. 'Het is een etalage die in één klap de veelzijdigheid van de VBCN weergeeft', stelt Herrman.

Het fluorgroen uit het logo komt telkens terug op de pagina's en houdt het geheel bij elkaar. Op typografisch vlak is voor de structuur en navigatie gekozen voor een stevige schreefloze letter, terwijl de teksten worden opgemaakt in een letter met schreef. Zo ontstaat een logische hiërarchie.

'Hedendaags, zelfbewust, open, toegankelijk en professioneel', typeert Herrman de website. 'Maar bovenal herkenbaar. En die herkenbaarheid zit niet alleen maar in het logo, een kleur of een bepaald lettertype. Bij een huisstijl gaat het om een bepaalde lijnvoering, niet om richtlijnen. Wij hebben een ontwerp gemaakt dat de gebruikers genoeg bouwstenen biedt om zichzelf op hun eigen manier te presenteren zonder dat het de consistentie van het geheel aantast. Het gaat meer om een taal, een opvatting, dan om het streng hameren op de regels in een huisstijlgids.'

Kummer & Herrman hopen dat ze met deze huisstijl de VBCN-leden het gereedschap hebben gegeven om nog beter te laten zien wie ze zijn en wat ze doen. Dynamiek is daarbij belangrijk en het nieuwe website-ontwerp biedt dan ook volop mogelijkheden om informatie actueel te houden. 'Nu moeten de leden zelf bijdragen gaan leveren', moedigt Herrman aan. 'De website moet gaan leven!'

Wie houdt nu niet van cookies